Cinîyî nêşkenê debara xo bikerê

Goreyê doneyanê Neteweyanê Yewbîyayeyan cinîyê ke waranê zîretî de manenê zaf xebitîyenê, la rixmê ney debara xo nêeşkenê bikerê.

Zîreto ke bi giranî hetê cinîyan ra yeno kerdene se ra 80ê ci Asya û başûrê Sahra yê Afrîka de yo. No zî yeno a mana ke nêzdîyê 2.5 mîlyar merdimî hetê cinîyan ra yenê weyekerdene.
La rixmê ney zî hetê mulkîyetê erd û heywanan, meaşê têduştî, mekanîzmaya qerardayîşî de cagirewtişî, xoresnayîşê çimeyan, kredî û bazarî ra cinîyî maruzê cîyakerîye benê. Nê herêman de cinîyan rê tedaya seksîste zî yena kerdene û cinîyî têna verdîyene.
Hetê teda û leşkerîya camêrdan ra cinîyî neçare manenê ke mesuldarîya debara keyeyî de cabigêrê. Waranê zîretî de çend meseleyê serekeyî yê cinîyan wina yê:
-Cinîyî hîna tay xo resnenê îmkananê kredî, bazarî û berhemê înan bi vayêka erjane roşîyenê.
-Astengîyê bingeyî û krîterê komelkî yê cîyakerî benê sebeb ke cinîyî mîyanê keye û komelî de nêeşkê tewrê hêzê qerardayîşî bibê.
-Cinî û domanê kênayî waranê zîretî de xizmetanê berardişî, perwerde û weşîye ra bêpar manenê.
-Koçê camêrdan ra bara karî ya cinîyan bena giranêr. Labelê rixmê ney zî keda cinîyan bi giranî nêna dîyene û bêcewab verdîyena.
-Cinîyê ke waranê zîretî de manenê goreyê cinî û camêrdanê şaristanan mîyanê rewşêka hîna xirabe de yê.
-Xizanîye, qijvînayîş û vurîyayîşê îklîmî hîna zaf tesîrê cinîyan kenê.

XWEBÛN