Hevzaya Firatî binê talukeyî de ya

• Awiqat Bariş Yildirimî: Xoverdayîşê ekolojîyî xoverdayîşê heqê cuye yo.

EYLEM AKDAG / MA / DÊRSIM

Xozaya Dêrsimî hetê cuya gandaran û ekolojîyî ra xozayêka dewlemend a û raştê hêrîşanê talankerdişî yena. 2019î de seba projeyanê madenî ruhsatî ameyê dayene. Netîceya xoverdayîşan de xeylê înan betal bîyê la tehdîdî hema zî dewam kenê. Awiqat Bariş Yildirim serran ra nat vera talankerdişanê xozaye xoverdayîşê hiqûqî dano. Goreyê malûmatanê ey wazenê 43 hezar hektarî ser de madenanê zern, sêm û sifirî akerê. 

Ekosîstemê Dêrsimî dewlemend o

Awiqat Bariş Yildirimî va, “Ekosîstemê Dêrsimî dewlemend o. Goreyê cigêrayîşan de 2000 nebatî tede est ê. Se ra vîstê nê nebatan tewirê endemik ê. Yanî nebatê ke Dêrsimî de yê, nebatanê seranserê Hollandayî ra zêde yê. Dewlemandîya hevzaya Dêrsimî bi qasê pêro Îngîltereyî ya. No ekosîstemo dewlemend ganî bi muqaveleyanî mîyannetewîyan bêro pawitene. Reyna Dêrsim de xeylê heywanê koyîyî est ê ke neslê înan binê talukeyî de yo.”

145 projeyê madenî

Yildirimî va, “Ganî no ekeosîstemo bêemsal bikewo lîsteya mîrasê kulturî yê dinya la çi heyf ke nika wazenê na hevzaye de 145 projeyanê madenî virazê. Erzîngan, Çewlîg, Xarpêt, Meletî û Semsûrî de xeylê projeyî yenê viraştiş. Hewzaya Firatî zeraranê pîlan vînena. Demêk ra ver Erzînganî de 20 ton sîyanur herre de bi têmîyan. Hevzeya Firatî hevzeyêka muhîm a û xeylê mintiqayan weye kena.”

Gelîya Perîye ya Çewlîgî

Derheqê projeyanê Gelîya Perîye de Yildirimî va, “Hevzaya Perîye de xora 6 awbendî û 9 zî HESî est ê. Eke ocaxê madenî zî bêrê viraştiş do seranserê hewzaye bêra çinkerdiş. Eke polîtîkayê talankerdişî dewam bikerê, na hevzaya dewlemende de do gandarîye memana. Heta ke raporê ÇEDî meyerê girewtiş madanî nêşkenê bêrê akerdiş. Ma na projeye teqîb kenê. Ma vera înan xoverdayîşê hiqûqî danê û dewayan akenê.”

‘Projeyî dewamê qirkerdişî yê’

Bariş Yildirimî dewamê qiseyanê xo de va, “Ma do vera nê projeyan timûtim xo ver bidê. Dêrsim cayê xoverdayoxan o. Dêrsim timûtim pay ra vinderto û kulturê xo pawito. Ma zanê ke nê projeyî dewamê tertele û qirkerdişî yê. Çemê ma pîroz ê, koyê ma pîroz ê, darê ma pîroz ê û pêro gandarê xozaya ma pîroz ê. Ma ganî pêro pîya xozaya xo û ekosîstemê xo bipawê. Xoverdayîşê ekolojîyî xoverdayîşê heqê cuye yo. Ma ganî vera nê talanan vengê xo berz bikerê.”